Awiasiýa pudagy dürli ugurly iş ýerlerini özünde jemleýändigi we döwrebap ösýändigi üçin iş üpjünçiligini yzygiderli artdyrýan pudak bolmagynda galýar. Haýsydyr bir ýurtda iş üpjünçiliginiň artmagy bolsa milli ykdysadyýetdäki pul dolanyşygyny artdyrmaga ýardam edýär. Ýurduň awiasiýa pudagy bilen bilelikde ösýän awiakompaniýasynyň bolmagy, onuň syýahatçylyk, ýük daşamak we senagat pudaklarynyň ösmegine-de mümkinçilik berýär. Munuň özi milli ykdysadyýet üçin zerur şertleriň biridir.

Garaşsyzlyk ýyllarynda, esasan-da, soňky on iki ýylyň dowamynda Türkmenistanyň raýat awiasiýasyny ösdürmek, döwrebaplaşdyrmak, onuň enjamlaýyn binýadyny berkitmek maksady bilen, ençeme zerur çäreler durmuşa geçirildi. Şunda «Türkmenistanyň raýat awiasiýasyny ösdürmegiň 2012 — 2030-njy ýyllar üçin Milli maksatnamasynda» göz öňünde tutulan wezipeleri üstünlikli amala aşyrmaga, howa gämileriniň düzümini dowamly döwrebaplaşdyrmaga we uçuşlaryň howpsuzlygyny üpjün etmäge aýratyn ähmiýet berlendigini nygtamak zerur. Şu maksatdan ugur alyp, hormatly Prezidentimiziň 2023-nji ýylyň iýun aýynda Ministrler Kabinetiniň ýanyndaky Ulag we kommunikasiýalar agentliginiň «Türkmenhowaýollary» agentligine «Boeing» kysymly howa gämileriniň jemi altysyny satyn almak barada Amerikanyň Birleşen Ştatlarynyň «Boeing» kompaniýasy, şeýle-de ABŞ-nyň «TMHCC-AIR 1 LLC» we «TMHCC-AIR 2 LLC» kompaniýalary bilen üçtaraplaýyn şertnamalary baglaşmaga ygtyýar bermek barada gol çeken Kararlary pudagy ösdürmekde täze tapgyryň başlanýandygyny alamatlandyrdy. Netijede, şertnama laýyklykda, 2023-nji ýylyň 4-nji dekabrynda paýtagtymyzyň Halkara howa menziline «Boeing 777-300ER» kysymly täze ýolagçy uçarynyň ilkinjisi, täze ýylyň başynda, has takygy, 5-nji ýanwarda bolsa şeýle kysymly uçaryň ikinjisi gelip gondy. Uçuş uzaklyklarynyň 11390 kilometre deň bolup, 40 tonna çenli göwrümli ýük bilen halkara gatnawlary bökdençsiz ýerine ýetirip bilýändikleri, ýokary tygşytlylygy, rahatlygy, 368 ýolagçyny gatnatmaga ukyplydygy bu uçarlaryň esasy aýratynlyklarynyň käbirleridir. Şonuň ýaly-da, olaryň satyn alynmagynyň Türkmenistanyň raýat awiasiýasyny ösdürmegiň esasy ugurlaryna, Raýat awiasiýasynyň halkara guramasynyň (IKAO) kadalaryna, ulgamyň ýerüsti tehnikalaryny we howa gämilerini hem-de howa menzillerini täze enjamlar bilen enjamlaşdyrmak babatdaky möhüm talaplara hyzmat edýändigini-de nygtamak zerur. Üstesine-de, awiasiýa pudagy ýük daşamak we ýolagçy gatnatmak bilen birlikde, ýurduň ykdysadyýetiniň esasy girdeji çeşmeleriniň biri bolup durýar. Raýat awiasiýasynyň halkara guramasynyň (ICAO) maglumatlaryna görä, dünýä awiasiýa pudagy ählumumy ykdysadyýete ýylda 2,7 trillion amerikan dollary möçberinde göni ýa-da gytaklaýyn gatanç edýär. Hormatly Prezidentimiziň ýurdumyzyň awiasiýa pudagy babatda öňe sürýän syýasaty bolsa Türkmenistanyň gürrüňi edilýän möçberdäki paýyny artdyrmagy, howa gämileriniň uçuşlarynyň bökdençsizligini, awiasiýa hem-de ekologiýa howpsuzlygyny üpjün etmegi nazarlaýar. Bu maksatlara ýetmekde Türkmenistanyň Howa kodeksiniň kabul edilmeginiň hem ähmiýeti uludyr. Sebäbi bu kanunçylyk ýuridik we fiziki şahslaryň talaplaryny ýerine ýetirmekde, Türkmenistanyň howa giňişliginden peýdalanmagyň, onuň howpsuzlygyny üpjün etmegiň düzgünlerini kadalaşdyrmakda, döwletiň bähbitlerini gorap saklamagyň, howa gämileriniň uçuşlarynyň howpsuzlygynyň, awiasiýa hem-de ekologik howpsuzlygyň hukuk, ykdysady, guramaçylyk esaslaryny kesgitlemekde, ýurdumyzyň döwlet hem raýat awiasiýasynyň çygryndaky gatnaşyklary düzgünleşdirmekde esasy resminamalaryň biri bolup durýar.

Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň ýanyndaky Ulag we kommunikasiýalar agentliginiň «Türkmenhowaýollary» agentliginiň tehniki üpjünçiliginiň berkidilmegi, uçarlaryň häzirki zaman parkynyň üstüniň ýetirilip durulmagy bu agentligiň ýerli we halkara ýolagçy hem ýük gatnatmakdaky mümkinçiligini-de artdyrýar. «Türkmenistan» awiakompaniýasy» açyk görnüşli paýdarlar jemgyýetiniň Aşgabat — Abu-Dabi — Aşgabat ugry boýunça ýolagçy uçar gatnawlaryny gaýtadan dikeltmegi we onuň ilkinji uçuşynyň şu ýylyň 5-nji ýanwarynda amala aşyrylmagy hem munuň aýdyň mysalydyr. Gürrüňi edilýän ugur boýunça uçar gatnawynyň gaýtadan dikeldilmeginiň türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gahryman Arkadagymyzyň Birleşen Arap Emirliklerine saparyna gabat gelmegi-de özboluşly mana eýe bolup, ol pudagy ösdürmeklige döwlet derejesinde aýratyn üns berilýändigini görkezýär.

Ýeri gelende aýtsak, paýtagtymyz bilen Jidda, Kuala-Lumpur, Hoşimin, Milan ýaly şäherleriň arasynda yzygiderli ýolagçy gatnawlarynyň ýola goýuljak günleri-de uzakda däl. Şeýle halkara gatnawlar, islendik ýurt üçin bolşy ýaly, Türkmenistan üçin-de möhüm ähmiýete eýe. Sebäbi awiasiýa pudagynda halkara ýolagçy we ýük daşamalary amala aşyrýan kompaniýalar walýuta hümmetiniň gündelik ýagdaýlaryna baglylykda işleýändikleri sebäpli, degişli bolan ýurduna beýleki ýurtlardan pul akymyny gönükdirmek arkaly, girdeji-çykdajy gatnaşygynda girdejiniň paýyny ýokarlandyrmakda özboluşly orun eýeleýär. Awiasiýa pudagynyň ýurduň ykdysady ösüşine önjeýli goşant goşýandygy, ykdysady durnuklylyga oňyn täsir edýändigi bolsa halkara giňişlikde bireýýäm ykrar edilen hakykat.

Gahryman Arkadagymyzyň hem-de Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň tagallalary netijesinde, dürli ýyllarda we yzygiderlilikde iň kämil ýolagçydyr ýük uçarlary bilen ýurdumyzyň awiasiýa parkynyň üstüniň ýetirilmegi biziň üçin heniz täze bolan işewürlik awiasiýasy düşünjesini-de ýüze çykaryp başlady. Ýurdumyzda işewürligiň barha ösdürilýändigi, senagat pudagynyň ýyl geçdigiçe giň gerime eýe bolýandygy, türkmen telekeçileridir işewürleriniň dünýä bazarlaryndaky ornuny barha berkidýändikleri, döwlete dahylsyz pudakda halkara derejedäki bäsdeşlige ukyply önümleriň önümçiliginiň möçberiniňdir görnüşleriniň artdyrylýandygy bu düşünjäniň ýüze çykmagyndaky sebäpleriň diňe käbirleridir. Telekeçilik işinde beýleki ýagdaýlar bilen birlikde, harydyň satyjydan alyja tiz wagtda gowuşmagyna-da köp zat bagly. Şeýle bolansoň, pudaklaryň köpüsinde haryt üçin ýolda sarp edilýän wagty gysgaltmak maksady bilen, telekeçiler awiasiýanyň hyzmatyndan peýdalanýarlar. Bu ýagdaý müşderilere önümleri çalt we ygtybarly ýetirmäge mümkinçilik berýär. Şu nukdaýnazardan alanyňda, hormatly Prezidentimiziň başlangyjy esasynda satyn alnan ýük hem-de ýolagçy uçarlarynyň, diňe bir milli däl, eýsem, dünýäniň syýahatçylyk pudagyny ösdürmekdäki, ählumumy ykdysady gatnaşyklary we söwdany ýeňilleşdirmekdäki, milli ykdysadyýetiň öndürijilik güýjüni ýokarlandyrmakdaky, Türkmenistanyň dünýä ykdysadyýetine goşulyşmagyndaky ähmiýetine göz ýetirmek kyn bolmasa gerek.

Häzirki wagtda hereket edýän, Gahryman Arkadagymyzyň tagallalary netijesinde, ýurdumyzyň welaýatlarynda we Aşgabat şäherinde gurlan Halkara howa menzilleri içerkidir halkara howa gatnawlarynyň ygtybarlylygyny hem-de howpsuzlygyny berkitmekde aýratyn ähmiýete eýedir. Üstesine-de, dürli görnüşli üstaşyr halkara gatnawlary amala aşyrýan daşary ýurtly awiakompaniýalara gonup geçmäge we dürli, şol sanda tehniki hyzmatlardan peýdalanmaga mümkinçilik berýär. Şeýle mümkinçilikler diňe bir ykdysady bähbitlere ýol açman, eýsem, ýaşyl baýdagymyzy, algyr laçynyň şekilini göterýän uçarlarymyzy, iň kämil enjamlaýyn binýada eýe bolan Halkara howa menzillerimizi gören islendik daşary ýurtly raýatlaryň Türkmenistanyň ykdysady mümkinçiliklerine göz ýetirmegine esas berýär.

Milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň başlangyjy netijesinde, Balkan welaýatynyň Jebel şäherçesinde täze Halkara howa menziliniň düýbüniň tutulmagy hem pudagy ösdürmek we daşary ýurtly maýa goýumlaryny çekmek babatda ädilen derwaýys ädimdir. Sagatda 100 ýolagça hyzmat etjek, 200-e golaý işgäri özünde jemlejek, uzynlygy 3 müň 200 metr bolan döwrebap uçuş-gonuş zolagyny, iki öwrüm ýollary, alty howa gämisine hem-de dört dikuçara niýetlenen meýdançany özünde birikdirjek täze howa menzili gurlup ulanmaga berlenden soňra, ol ýurdumyzda gurlan bäşinji Halkara howa menzili bolar. Bilşimiz ýaly, ozal Aşgabat, Türkmenbaşy, Türkmenabat hem-de Kerki şäherlerinde döwrebap Halkara howa menzilleri gurlup, olar häzirki zamanyň öňdebaryjy tejribelerini özünde jemleýär.

Häzirki zaman ösen infrastrukturasy bolan howa menzilleriniň döredilmegi, häzirki wagtda daşary ýurt bazarlaryna barha ykjam ornaşýan telekeçilerimiziň giň ýaýrawda işjeňleşmegi üçin-de amatlydyr. Şonuň bilen birlikde-de, ol Türkmenistanyň halkara abraýynyň barha artmagynda, üstaşyr ulag geçelgeleriniň berkidilmeginde juda ähmiýetlidir.

Sözümizi jemläp aýdanymyzda, täze howa gämileriniň satyn alynmagynyň we täze ugurlara awiagatnawlaryň ýola goýulmagynyň ýurdumyzyň awiasiýasynyň taryhynda möhüm orny eýelejekdigi şübhesizdir. Galyberse-de, şeýle uçarlar we içerki infrastruktura düzümi dünýäniň öňdebaryjy ýurtlarynda işe girizilen işewürlik awiasiýasynyň Türkmenistanyň howa ulaglary bazaryndaky ornuny has-da berkitmekde, ýurdumyzyň üstaşyr geçirijilik mümkinçiliklerini ýokarlandyrmakda, iň esasysy bolsa telekeçilerimiziň hem-de daşary ýurtly işewürleriň uzak ýollaryny ýakyn etmekde ähmiýetli orun eýelär.