31.03.2023 ý. Aşgabat:
tk ru en

Özbek dramaturgy Seýit Ahmediň “Gelinleriň gozgalaňy”  atly komediýasy Baş  drama teatrynda kyrk ýyldan bäri birnäçe gezek goýlup, sahnadan düşmän gelýär. Bu üstünligiň  syry elbetde, gozgalýan meseläniň gyzyklylygy, tolgundyryjylygy  üçin we köplere tanyş, degişli bolan maşgala durmuşynyň meseleleriniň gozgalýanlygyndadyr. Şeýle hem asyrlardan bäri goňşy oturan  we dili hem dini, taryhy golaý özbek we türkmen  halklarynyň  durmuşyndaky meňzeşlikleriň bolmagy, däp-dessurlarynyň golaýlygy täsir edýär.

Baş gahryman Permanbibiniň  uly maşgalasynda, aýdylyşy  ýaly bir howluda ýedi ogly, ýedi gelni, agtyklary  bilen jemi   kyrk bir adam ýaşaýar. Gelinleri Satdy, Bossan, Başarat, Mähri, Muhiýa we körpe gelni Nigara, ogullary Mäkäm, Kämil, Esger, Mamur, Hekim hem körpesi Togta bularyň bary Permanbibiniň emrine kaýyl bolup ýaşamaly. Onsuz hojalykda  çöp başy gymyldamaly däl. Bu öýde  hemişe şol düzgüne eýerilip gelipdirler  we bu maşgalanyň  abraýy uly. Emma  Nigaranyň – körpe gelniň gelmegi  we täze köýnek geýip, täzeçe ýaşamak, özüçe ýaşamak islegini  açyk aýtmagy bilen Permanbibiniň   feodalizm zamanyndan galan köne düzgüni çat açýar. Maşgalada   gapma-garşylyk  başlanýar. Nigaranyň etjek bolýan zady gelinlere-de, ogullara-da ýaraman duranok, ýöne olaryň köpüsi öz pikirlerini aýtmagy endik edinmändirler, şonuň üçinem gezip ýörler. Nigara bolsa, diňe täzeçe geýinmek däl, aýratyn ýaşamak isleginiňem bardygyny,  islän zadyny iýip-içmek, aýlygyny özüniň sowasynyň gelýändigini aýdýar. Eltileriniň we gaýyn agalarynyň agzyny bir edip, Permanbibiniň täsirinden çykmaga çagyrýar.

Dartgynlylygyň, gapma–garşylygyň artdygyça, ösdügiçe   gahrymanlaryň  gylyk-häsiýetleri açylyp başlaýar. Kimsi aýdylan sözi gaýyn enesine ýetirip berýär, kimsi gizlin hereket edip, iki tarapa-da ýaranjak bolýar. Kimsi  puluny gizleýär, kimsi ylalaşyga çagyrýar, kimsiniň bolsa Permanbibiniň pikirine görä «içi gülýär». Garaz, görlüp  oturylsa, ogul-gelniň özbaşyna ýaşamagy küýsemeýäni ýok eken.

Komediýanyň dili çeper, käbir gahrymanlaryň dili  çeper işlenip, wakalar biri-biriniň içinden çykýar, gowy baglanyşýar, kompozisiýa  gowy çözlenýär.

Bu spektakl teatryň sahnasynda birnäçe gezek -1978,1990,1998-nji   ýyllarda, zehinli režissýor Aman Kömekow tarapyndan goýuldy. Häzirki wagtda  “Gelinler” ady  bilen sahnada görkezilýär.

KEŞPLERI ÝERINE ÝETIRÝÄNLER:

 

1.Permanbibi     –  Türkmenistanyň halk artisti O.Abasowa,

2.Togta                  – artist S.Serbazow,

3.Nigara        – artist J.Garajaýewa,

4.Mamur       – artist A.Annaberdiýew

5.Muhiýa     – artist D.Meläýewa, artist Ş.Kasymowa

6.Hekim        – artist B.Rahymow, artist B.Çaryýew

7.Mähri          – artist S.Orunowa, artist S.Babylowa,

8.Esger            – artist A.Didarow

9.Lütfihon     –artist O.Täçgeldiýewa, Türkmenistanyň at gazanan artisti G.Tahyrowa,

10.Kämil       – Türkmenistanyň at gazanan artisti S.Saryýew,

11.Satdy        – Türkmenistanyň at gazanan artisti A.Abdyrahmanowa, artist S.Berdiýewa.

12.Bossan      –artist O.Çaryýewa, artist A.Silapowa.

13.Mäkäm     –Türkmenistanyň at gazanan artisti M.Hydyrow,

                              Türkmenistanyň at gazanan artisti O.Durdyýew

14.Orunbaý            – Türkmenistanyň at gazanan artisti A.Ýemşikow,

15.Başarat     –Türkmenistanyň at gazanan artisti J.Paltaýewa,

                         Türkmenistanyň at gazanan artisti E.Kasymowa,

16.Ussa Baky      – artist D.Hojageldiýew.

17.Habarçy           – artist T.Amangulyýew.